Poseł Krzysztof Śmiszek w poselskiej interpelacji zadał pytania w sprawie zwiększenia ochrony drzew w miastach i przy drogach. Odpowiedzi udzielili przedstawiciele: Ministerstwa Klimatu, Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Rozwoju. Resorty doceniają wagę podejmowanych zagadnień. Resort odpowiedzialny mówi, że nie prowadzi i nie planuje prac legislacyjnych w tym zakresie.

Poseł pyta. – Szanowna Pani Ministro, drzewa pełnią wiele ważnych funkcji, zarówno w miastach, jak i poza nimi, np. wzdłuż dróg. Zieleń wysoka m.in. ułatwia retencjonowanie wody, oczyszcza i nawilża powietrze, jak również daje cień i ochłodę w upalne dni. Co więcej, rola drzew rośnie w obliczu postępujących zmian klimatycznych. Dbałość o bioróżnorodność jest kluczowym elementem w zakresie przystosowania przestrzeni miast i regionów do coraz wyższych temperatur i zwiększenia częstotliwości występowania ekstremalnych zjawisk pogodowych. Niestety, inwestycje polegające na przebudowie dróg czy budowie kompleksów biurowych lub mieszkaniowych, a nawet te mające na celu rewitalizację danego obszaru, zazwyczaj wiążą się z bezrefleksyjną wycinką dojrzałych drzew. Sytuację pogorszyła nowelizacja ustawy o ochronie przyrody, która weszła w życie 1 stycznia 2017 r. i umożliwiła wycięcie kilku milionów drzew. Według raportu Najwyższej Izby Kontroli, w 2017 r. bilans usuniętych drzew i nowych nasadzeń, w tym kompensacyjnych, był niekorzystny aż w siedmiu województwach. Warto również zauważyć, że sadzonka nie ma takiej samej wartości jak dojrzałe drzewo – według opracowań naukowych np. jeden duży buk produkuje tyle tlenu ile ok. 1700 jego 10-letnich sadzonek. Gospodarka przestrzenna związana z zielenią powinna więc być prowadzona dwutorowo i polegać zarówno na skutecznej pielęgnacji drzew, jak i urządzaniu w sposób przemyślany kolejnych alei, szpalerów czy parków. Po tym uzasadnieniu pyta o ewentualne regulacje prawne zwiększające poziom ochrony drzew zlokalizowanych w miastach i wzdłuż dróg; o ewentualne zmiany w prawie mające ułatwić urządzanie terenów zielonych tamże oraz o harmonogram procedowania tych zmian.

Poseł Śmiszek uważa, iż należy udostępnić samorządom i innym organom administracji publicznej narzędzia prawne zwiększające ochronę drzew i ułatwiających tworzenie nowych terenów zielonych, ale też narzędzia umożliwiające prowadzenie kontroli w zakresie zarządzania drzewami (również przez podmioty prywatne). Poseł oczekuje współpracy z przedstawicielami samorządu i organizacji zajmujących się ochroną przyrody.

Małgorzata Golińska, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu, zaznaczyła iż resort który reprezentuje dostrzega znaczenie zieleni, zarówno w miastach, jak i tej znajdującej się wzdłuż dróg. Jednak równocześnie informuje iż resort nie prowadzi i nie planuje prac legislacyjnych w zakresie przepisów dotyczących ochrony drzew i urządzania terenów zielonych w miastach i wzdłuż dróg. Przypomina: – W przypadku zieleni wzdłuż dróg, zastosowanie znajdują również przepisy rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. z 2016 r., poz. 124), które wskazują, iż zieleń w pasie drogowym nie powinna zagrażać bezpieczeństwu uczestników ruchu, ograniczać wymaganego pola widoczności, skrajni drogi oraz utrudniać utrzymania drogi.

Rafał Weber, sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury zauważa, iż realizując inwestycje drogowe na etapie wykonywania założeń zieleni konieczne jest postępowanie zgodne z projektem budowlanym i wykonawczym oraz wytycznymi zawartymi w szczegółowej specyfikacji technicznej dla branży zieleni. Tytułem przykładu należy wskazać, że zgodnie z wewnętrznym dokumentem pn. „Wytyczne zakładania i utrzymania zieleni przydrożnej na potrzeby Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad”, wykonywanie nasadzeń przydrożnych uwarunkowane jest warunkami glebowymi w danym miejscu, strefami mrozoodpornościowymi, szybkością wzrostu oraz wysokością i szerokością danego gatunku. Zgodnie z ww. „Wytycznymi” funkcją zieleni przydrożnej jest minimalizacja oddziaływania inwestycji liniowej na środowisko (w szczególności poprzez pełnienie roli izolacyjnej i osłonowej, ochronę terenów przylegających do drogi przed rozprzestrzenianiem się zanieczyszczeń, minimalizację oddziaływania drogi na krajobraz, ochronę nasypów i skarp przed erozją, ochronę nawierzchni drogi przed czynnikami klimatycznymi). W celu realizacji ww. funkcji, występująca w pasie drogowym roślinność powinna charakteryzować się odpowiednimi cechami. Istotny jest, zatem dobór gatunków roślin (w tym drzew), które stosuje się do prowadzenia takich nasadzeń. Przypomina inne rozwiązania prawne i podsumowuje, iż zezwolenie na usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości wydaje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Konkluduje: – Zezwolenie na usunięcie drzewa w pasie drogowym drogi publicznej, z wyłączeniem obcych gatunków topoli, wydaje się po uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Przedstawiając powyższe należy podkreślić, że kwestie związane z usuwaniem i ochroną drzew nie należą do kompetencji Ministra Infrastruktury lecz do Ministra Klimatu. Również zmiany ustawy o ochronie przyrody znajdują się we właściwości Ministra Klimatu.

Robert Nowicki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju przywołuje ustalenia raportu NIK z 2015 r. i wniosków, iż zauważono brak w planach miejscowych ustaleń kształtujących i chroniących drzewostan, tez brak właściwej komunikacji wewnątrz urzędów, a przede wszystkim wadliwą realizację prawa (nie na wadliwą istotę regulacji prawnych). Odpowiadający informuje: – Obecnie w Ministerstwie Rozwoju prowadzone są prace przygotowujące reformę systemu planowania i zagospodarowania przestrzennego. W przedmiotowych pracach brane są pod uwagę m.in. wyniki raportu NIK oraz rozstrzygnięcia sądów administracyjnych, a także potrzeba zagwarantowania właściwej ochrony przyrody. Ponadto przewiduje się wprowadzenie standardów urbanistycznych i planistycznych, które wskażą zasady wyposażenia przestrzeni w infrastrukturę społeczną i techniczną. Należy podkreślić, że dopiero po uzyskaniu niezbędnego wpisu do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów będzie możliwe ustalenie harmonogramu procedowania powyższych zmian. Za zasadną R. Nowicki uznał analizę przepisów także w zakresie ochrony przyrody, a to kompetencje Ministra Klimatu.

Resorty dostrzegają wagę zagadnienia, nawet ją szeroko uzasadniają. Jednak istniejące regulacje są wystarczające. Tu Ministerstwo Klimatu – w którego kompetencji pozostają sprawy – resort nie prowadzi i nie planuje prac legislacyjnych w zakresie przepisów dotyczących ochrony drzew i urządzania terenów zielonych w miastach i wzdłuż dróg.

źródło: www.prawodrogowe.pl