Drogi wojewódzkie w Polsce, czym są i kto nimi zarządza?

Publiczne drogi pod nadzorem właściwego samorządu województwa pomiędzy miastami, niezaliczające się do dróg krajowych, zarządzane przez marszałka województwa są drogami wojewódzkimi. 

Sejmik województwa na mocy uchwały podejmuje decyzje jako zarząd dróg wojewódzkich. Do obowiązków danego zarządcy należy dbałość o stan nawierzchni zarówno dróg wojewódzkich, jak i chodników, obiektów zabezpieczających ruch i innych czynności związanych z drogą wojewódzką. Celem instytucji jest efektywne kierowanie drogami wojewódzkimi tak, aby umożliwić użytkownikom sprawne przemieszczanie się.

Statystyki z 31 grudnia 2022 roku podają, że w Polsce jest 29 164,2 km dróg wojewódzkich, z czego 37,5 km to drogi utwardzone, a 29 126,7 km to drogi o nawierzchni twardej. Numerowane są zgodnie z art. 10 ust. 7 pkt 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Żółte znaki z trzema czarnymi cyframi to ewidencyjne oznaczenia dróg wojewódzkich.

Drogi wojewódzkie a ochrona środowiska

Drogi wojewódzkie w Polsce stanowią często tranzyt, przez położenia w środkowej części Europy naszego kraju. Do tego ukształtowanie terenu, gdzie przeważają niziny, wiąże się z ciągłym wzrostem natężenia ruchu. Polska jest krajem, gdzie drogi wojewódzkie często przecinają obszary lasów lub biegną wzdłuż alei przydrożnych. Odbija się to na środowisku naturalnym i bioróżnorodności naszej zielonej krainy. Istotne jest odpowiedzialne zarządzanie z ochroną środowiska naturalnego. Szlaki migracyjne zwierząt i korytarze ekologiczne bywają zagrożone przez złe realizowanie rozbudowy dróg wojewódzkich. Zarządca drogi wojewódzkiej ma nie lada wyzwanie, aby zapewnić ochronę środowiska naturalnego.

Z punktu widzenia kierowcy drogi wojewódzkie, wzdłuż których usytuowane są drzewa, wydają się być zagrożeniem. Jednak mało kto zdaje sobie sprawę, jakie znaczenie mają dla bioróżnorodności naszego krajobrazu. Drzewa usytuowane wzdłuż drogi wojewódzkiej oprócz tego, że są schronieniem dla zwierząt i szlakami ich migracji dla ludzi również pełnią określone funkcje. Np. zimą chronią przed nawiewaniem z pól warstwy śniegu a podczas pogody z bardzo małą widocznością, są linią wyznaczającą jej trasę. 

Odpowiednie działania zarządcy dróg wojewódzkich to ochrona kierowcy i środowiska naturalnego. Czynności prowadzone na drogach wojewódzkich przynoszą korzyści z występowania wzdłuż linii drogi alei drzew czy innych tworów natury.

Jak zapewnić bezpieczeństwo na drogach wojewódzkich wzdłuż alei drzew?

Często działaniem mającym na celu zapewnienie bezpieczeństwa jest usunięcie w obrębie drogi wojewódzkiej tworów natury żywej czy nieożywionej. Jednak istnieje wiele rozwiązań, które można wykonać w trosce o przyrodę.

Sposobem na protekcję drzew usytuowanych wzdłuż linii drogi wojewódzkiej są koroblaski, czyli odblaskowe pasy. Koroblaski umieszcza się na drzewach wzdłuż dróg wojewódzkich, aby odbijały światło z reflektorów aut, co daje lepszą widoczność drzew w linii drogi. Zapewniają bezpieczeństwo, dzięki temu, że kierowcy z daleka są w stanie zauważyć drzewo znajdujące się blisko drogi. Prosta czynność, która nie wpływa w żaden sposób na ingerencję w środowisko naturalne. Nie wymaga stosowania skomplikowanych technologii, a daję zdecydowanie zadowalający efekt bezpieczeństwa kierowców na drodze wojewódzkiej i ochronę natury.

Prawna ochrona natury w obrębie drogi wojewódzkiej

Skuteczność troski o przyrodę warunkuje wiele aktów prawnych, uchwał i rozporządzeń. Są to m.in.:

• – USTAWA z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska;
• – USTAWA z dnia 9 listopada 2000 r. – o dostępie do informacji o środowisku i jego ochronie oraz o ocenach oddziaływania na środowisko;
•  – USTAWA z dnia 16 kwietnia 2004 r. – o ochronie przyrody;
• – ROZPORZĄDZENIE MINISTRA TRANSPORTU I GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 2 marca 1999 r. – w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie;
• – DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 27 czerwca 2001 r. (Dyrektywa SEA) w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko;
• – DYREKTYWA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie odpowiedzialności za środowisko w odniesieniu do zapobiegania i zaradzania szkodom wyrządzonym środowisku naturalnemu.

Większość z nich dotyczy całościowych poczynań na rzecz ochrony środowiska. Budowa nowej drogi wojewódzkiej czy modernizacja starej nie może odbyć się bez wnikliwej analizy wpływu tego działania na środowisko naturalne. Dyrektywa EIA, czyli Ocena Wpływu na Środowisko prawnie chroni ekologię podczas planowanej inwestycji w obrębie m.in. drogi wojewódzkiej. 

Nie zapominajmy, że drogi wojewódzkie również te nie utwardzone, które tak okazałe są częścią naszej kultury. Bogate w drzewa pomnikowe chroniące zimą przed śniegiem a latem przed słońcem umilając podróż. Rozwój dróg wojewódzkich jest nieunikniony, ale należy zachować równowagę biologiczną z poszanowaniem środowiska naturalnego.